top of page

Mjerne satnice za polen u Crnoj Gori

Koncentracija polena u atmosferi primarno je determinisana od stanja meteoroloških uslova tj. meteoroloških parametara.

Meterološki parametri imaju dvostuku ulogu odnosno dejstvo na stanje koncentracije polena.

Primarno dejstvo ogleda se u tome što od meteoroloških uslova zavisi, vrsta i tip biljaka koje će vršiti produkciju polena,  stanje fenoloških faza, dužinu vegetacionog perioda,  početak i kraj cvjetanja,  trenutak „pucanja emitera polena“,  disperzije u vazduh polenskih čestica. Temperatura i  vlažnost vazduha će odrediti mogućnost-trenutak da dodje do „eksplozije“ polenskih kesica iz kojih će se izvršiti produkcija polena u vazduh-atmosferu itd.

Sekundarno dejstvo nastupa nakon trenutka kada se izvrši disperzija-produkcija polenskih čestica u vazduh. Od tog trenutka njihova sudbina je u „rukama“ meteoroloških uslova.  Njihovo dalje raznošenje, disperzija u vazduhu, vertikalni transport i transport na veće udaljenosti biće odredjeno stanjem vjetra i stabilnosti atmosfere, zatim ispiranje iz vazduha putem kiše, mogućnost suvog gravitacionog taloženja (stanje bez vjetra). Dakle meteorloški uslovi koji djeluju istovremeno i kompleksno izvršiće homogenizaciju tj. popunjavanje jednog klimatskog prostora odredjenom koncentracijom polena. Dakle i na mjestima gdje se ne vrši produkcija polena meteorološki uslovi učiniće da čitav jedan klimatski kompleks bude „kontaminiran“ polenskim sadržajem.

Za područje Crne Gore klimatske zone su vrlo specifične pa samim tim i njihov značaj za koncentraciju polena ima poseban značaj. Treba imati u vidu da se radi o vrlo heterogenim i najrazličitim klimatskim uslovima. Postoje klimatske zone u kojima meteorološki uslovi diktiraju aktivne temperature vazduha tokom većeg dijela godine, pa se u tim oblastima u najvećem dijelu godine odvija fenološka faza cvjetanja i produkcije polena.

Primorje je klimatska oblast poznata po maksimalnom trajanju vegetacione sezone i sa maksimalnim periodom trajanja aktivnih temperatura.

Zatim centralni dio Zetsko-bjelopavlićke ravnice male nadmorske visine oko 20 do oko 300mnv ima prilično dugačak vegetacioni period tokom godine sa ranim fazama početka cvjetanja  i velikom sumom aktivnih temperatura. 

Sljedeća značajna klimatska oblast je centralni dio većih nadmorskih visina - oko 500-700mnv. Karakteristična je oblast Nikšića kao klimatska oblast koja ima povoljan termički režim za produkciju polena, a isto tako i povoljnu klimatsku sliku za rast biljaka koje su potencijalno polenski produktivne.

Sjeverni dio Crne Gore, sa aspekta klimatske slike koja determiniše produkciju polena,  je manjeg značaja. Klimatski uslovi su takvi da se „sužava“ vegetacioni period. Početak cvjetanja počinje kasnije, a kraj vegetacionog perioda je ranije tj. ranije se završava period aktivnih temperatura koje pokreću fenološke faze koje omogućavaju produkciju polena.

Veza sa meteorološkim uslovima

GRADOVI U KOJIMA JE POSTAVLJENA

STANICA ZA POLEN

MJERNE STANICE:

Podgorica

Nikšić -trenutno nije u funkciji

Mojkovac

Tivat-trenutno nije u funkciji

Bar

Sa ovih pet lokacija maksimalna pokrivenost kreće se do oko 71% teritorije Crne Gore.  Kada se uzmu dva najznačajnija faktora, faktor gustine naseljenosti stanovništva, odnosno broj ljudi koji će biti izložen dejstvu polena i klimatski uslovi koji determinišu maksimalnu potencijalnu produkciju polena,  ove lokacije su od primarnog značaja. Naravno da i druge lokacije zaslužuju pažnju kao što su čitav dio Polimlja, Pljevlja, Žabljak (sa Nacionalnim parkom Durmitor gdje u vegetacionom periodu povećan broj ljudi /turistička sezona i teritorija Plužina). Ali,  ove lokacije možemo svrstati kao lokacije od sekundarnog značaja na kojima će se u budućoj fazi – fazi proširivanja mreže za praćenje koncentracije polena suspendovanog u vazduhu uspostavio redovan monitoring koncentracije polena.  U Tabeli je prikazan broj polenskih stanica,   aposolutna i relativna pokrivenost teritorije Crne Gore.

bottom of page